Artigos en galego
Typography
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

O presidente ruso Vladimir Putin, nun discurso á nación rusa onte afirmou que "Ucraína foi creada por Lenin". A verdade é que a Revolución de Outubro tivo o gran mérito de liberar ás nacionalidades que foran oprimidas pola Rusia zarista, á que Lenin chamou "prisión das nacións", e que negaba todos os dereitos ás minorías étnicas. Presentamos esta carta de Lenin, escrita en 1919, que desenvolve en poucas páxinas a posición do marxismo sobre a cuestión das nacionalidades. Que fale Lenin!

Foi o programa dos bolcheviques, que incluía o dereito das nacións á autodeterminación, o que permitiu a vitoria da Revolución de Outubro, e máis tarde o nacemento da Unión Soviética, que na época de Lenin era unha asociación libre de nacionalidades, liberada do xugo dos Zares.

No seu discurso, Putin reiterou que as súas pedras de toque son o imperio zarista, o gran nacionalismo ruso e a opresión dos pobos. As nosas, as da Corrente Marxista Internacional, son Lenin e o bolchevismo, coa súa incesante loita polo internacionalismo proletario e a unidade da clase obreira. Ademais da carta de Lenin, tamén recomendamos estas notas sobre a cuestión nacional ucraína, que poñen a actitude de Lenin e os bolcheviques en contraste coa dos estalinistas e a de Putin, á vez que explican por que o nacionalismo reaccionario do réxime de Kiev, apoiado polo imperialismo, non ofrece ningunha solución aos traballadores da rexión.

CARTA AOS OBREIROS E CAMPESIÑOS DE UCRAÍNA CON MOTIVO DAS VITORIAS SOBRE DENIKIN

Camaradas, fai catro meses a fins de agosto de 1919, tiven oportunidade de dirixir unha carta aos obreiros e campesiños con motivo da vitoria sobre Kolchak

Agora farei volver imprimir esa carta integramente para os obreiros e campesiños de Ucraína, con motivo das vitorias sobre Denikin.

As tropas ocuparon Kiev, Poltava e Járkov, e avanzan victoriosamente cara a Rostov. En Ucraína fermenta a insurrección contra Denikin. É preciso reunir todas as forzas para a derrota definitiva do exército de Denikin, que tratou de restablecer o poder dos terratenentes e capitalistas. Temos que destruír a Denikin para poñernos a salvo da máis mínima posibilidade dunha nova invasión.

Os obreiros e campesiños de Ucraína deben coñecer os ensinos que todos os obreiros e campesiños rusos extraeron da conquista de Siberia por Kolchak e da súa liberación polas tropas vermellas, despois de longos meses de tiranía terratenente e capitalista.

A dominación de Denikin en Ucraína foi unha proba tan dura como a dominación de Kolchak en Siberia. Non cabe dúbida de que as leccións desta dura proba farán comprender con claridade aos obreiros e campesiños de Ucraína -como sucedeu cos obreiros e campesiños dos Urales e Siberia- as tarefas do poder soviético, e induciranos a defendelo con maior firmeza.

Na Gran Rusia quedou totalmente abolida a propiedade terratenente. O mesmo hai que facer en Ucraína; e o poder soviético dos obreiros e campesiños ucraínos debe liquidar totalmente a propiedade terratenente, liberar por completo aos obreiros e campesiños ucraínos da opresión dos propios terratenentes. Pero ademais desta tarefa e doutras que se lles expuxeron e aínda se lles expoñen, tanto ás masas traballadoras da Gran Rusia como ás de Ucraína, o poder soviético en Ucraína ten as súas propias tarefas específicas. Unha destas tarefas específicas merece, na actualidade, a maior atención. É o problema nacional, ou noutras palabras o problema de se Ucraína será unha República Socialista Soviética Ucraína separada e independente, ligada por unha alianza (federación) á República Socialista Federativa Soviética Rusa ( RSFSR), ou se Ucraína fusionarase con Rusia formando unha República Soviética única. Todos os bolxeviques, todos os obreiros e campesiños políticamente conscientes deben analizar atentamente este problema.

A independencia de Ucraína foi recoñecida tanto polo Comité Executivo Central da RSFSR como polo Partido Comunista dos bolcheviques de Rusia. É, por tanto, evidente e por todos recoñecidos que só os propios obreiros e campesiños de Ucraína poden decidir e decidirán no seu Congreso de Soviets de Ucraína, se Ucraína fusionarase con Rusia ou se será unha república separada e independente, e neste último caso, que vínculos federativos haberán de establecerse entre esa república e Rusia.

Como debe resolverse este problema no que incumbe aos intereses dos traballadores e do éxito da súa loita pola total emancipación do traballo do xugo do capital?

En primeiro lugar, os intereses do traballo esixen a confianza máis absoluta e a unión máis estreita entre os traballadores dos diferentes países e diferentes nacións. Os partidarios dos terratenentes e capitalistas, da burguesía, esfórzanse por dividir aos obreiros, por avivar discordias e antagonismos nacionais, co fin de debilitar aos obreiros e fortalecer o poder do capital.

O capital é unha forza internacional. Para vencela fai falta unha unión internacional de obreiros, unha fraternidade internacional de obreiros.

Nós somos inimigos dos antagonismos e as discordias nacionais, do illamento nacional. Somos internacionalistas. Estamos pola unión estreita e a fusión completa dos obreiros e campesiños de todas as nacións do mundo nunha República Soviética mundial única.

En segundo lugar, os traballadores non deben esquecer que o capitalismo dividiu ás nacións nun pequeno número de grandes potencias opresoras (imperialistas), nacións libres e soberanas, e unha inmensa maioría de nacións oprimidas, dependentes e semidependientes , non soberanas. A arhicriminal e archireaccionaria guerra de 1914-1918 acentuou esta división, enconando con iso os odios e rancores. Durante séculos foise acumulando a indignación e a desconfianza das nacións non soberanas e dependentes cara ás nacións dominantes e opresoras, tal como Ucraína cara a nacións como a Gran Rusia.

Queremos unha unión voluntaria de nacións -unha unión que exclúa toda coerción dunha nación sobre outra-, unha unión que se base na máis plena confianza, nun claro recoñecemento de unidade fraternal, nun consentimento absolutamente voluntario. Unha unión así non pode realizarse de golpe; para chegar a ela debemos actuar con suma paciencia e o maior coidado, para non malograr as cousas e non espertar desconfianza, e para que a desconfianza deixada por séculos de opresión terratenente e capitalista, de propiedade privada e os antagonismos provocados pola súa distribución e redistribución poidan desaparecer.

Debemos, polo tanto, esforzarnos firmemente en lograr a unidade das nacións e opoñernos implacablemente a todo o que tenda a dividilas, e ao facelo, debemos ser moi prudentes e pacientes, e facer concesións ás supervivencias da desconfianza nacional. Debemos ser firmes e inexorables ante todo o que afecte os intereses fundamentais do traballo na súa loita por sacudirse o xugo do capital. O problema da demarcación de fronteiras, agora, polo momento -pois nós aspiramos á completa abolición das fronteiras- non é un problema fundamental, importante, senón secundario. Con respecto a este asunto podemos esperar, e debemos esperar, pois a desconfianza nacional adoita ser moi tenaz nas amplas masas de campesiños e pequenos propietarios, e toda precipitación pode acentuala, noutras palabras, comprometer a causa da unidade total e definitiva.

A experiencia da revolución obreira e campesiña de Rusia, a Revolución de Outubro-Novembro 1917 e dos dous anos de loita vitoriosa contra a agresión dos capitalistas internacionais e rusos, demostrou con claridade meridiana que os capitalistas lograron, por un tempo, explotar a desconfianza nacional dos campesiños e pequenos propietarios polacos, letones, estonianos e finlandeses cara aos gran rusos; que lograron, por un tempo, sementar discordia entre eles e nós apoiándose nesa desconfianza. A experiencia demostrou que esa desconfianza desvanécese e desaparece moi lentamente, e que canto máis coidado e paciencia teñan os gran rusos, que durante tanto tempo foron unha nación opresora, con tanta maior seguridade disiparase esa desconfianza. Foi precisamente por recoñecer a independencia dos Estados polaco, letón, lituano, estoniano e finlandés, que nos estamos gañando, lenta pero firmemente, a confianza das masas traballadoras dos pequenos Estados veciños, máis atrasadas e máis enganadas e oprimidas polos capitalistas. Este é o camiño máis seguro para arrincalas da influencia “dos seus” capitalistas nacionais e conducilas con plena confianza cara á futura República Soviética internacional unida.

Mentres Ucraína non se libere completamente de Denikin e non se reúna o Congreso de Soviets de toda Ucraína, o seu goberno é o Comité Militar Revolucionario de Ucraína. Ademais dos comunistas bolcheviques ucraínos, están os comunistas borotbistas ucraínos, que traballan nese Comité Revolucionario como membros do goberno. Os borotbistas distínguense dos bolcheviques, entre outras cousas, porque defenden a independencia incondicional de Ucraína. Os bolcheviques non farán disto un obxecto de diverxencia e desunión, non consideran que isto sexa obstáculo para un traballo proletario armónico. Debe haber unidade na loita contra o xugo do capital e pola ditadura do proletariado, e non debe haber rompimiento entre comunistas polo problema das fronteiras nacionais ou de se os vínculos entre os Estados deben ser federativos ou outros. Entre os bolcheviques hai partidarios da independencia total de Ucraína, partidarios dunha unión federativa máis ou menos estreita e partidarios da fusión total de Ucraína con Rusia.

Non debe haber diverxencias por estes problemas. O Congreso de Soviets de Ucraína resolveraos.

Se un comunista gran ruso insiste na fusión de Ucraína con Rusia, os ucraínos poden moi ben sospeitar que defende esa política, non por ter en conta a unidade dos proletarios na loita contra o capital, senón polos prexuízos do vello nacionalismo gran ruso, imperialistas. Esa desconfianza é natural e ata certo punto inevitable e lexítima, xa que os gran rusos, baixo o xugo dos terratenentes e capitalistas, infundiron durante séculos o infame e odioso prexuízo do chovinismo gran ruso. Se un comunista ucraíno insiste na independencia nacional incondicional de Ucraína, préstase a que se sospeite que el defende esa política, non en función dos intereses temporais dos obreiros e campesiños ucraínos na súa loita contra o xugo do capital, senón por mor dos prexuízos nacionais pequenoburgueses do pequeno propietario. A experiencia ofreceu centenares de exemplos de “socialistas” pequenoburgueses de diferentes países -todos os diversos seudosocialistas polacos, letones e lituanos, os mencheviques xeorxianos, os eseristas, etc.- que se disfrazaban de partidarios do proletariado co único fin de promover en forma fraudulenta unha política de conciliación “coa súa” burguesía nacional en contra dos obreiros revolucionarios. Vimos isto no caso do goberno de Kerenski en Rusia, en febreiro-outubro de 1917; vímolo e seguímolo vendo en todos os demais países.

Así, pois, é moi fácil que xurda a desconfianza mutua entre os comunistas gran rusos e ucraínos. Como combater esa desconfianza? Como vencela e establecer unha confianza mutua?

O mellor modo de logralo é traballando en común para defender a ditadura do proletariado e o poder soviético na loita contra os terrateneentes e capitalistas de todos os países e contra os seus intentos de restablecer a súa dominación. Esa loita común demostrará claramente na práctica que calquera que sexa a solución que se dea ao problema da independencia nacional ou das fronteiras, debe existir unha estreita alianza militar e económica entre os obreiros gran rusos e ucraínos, pois doutro xeito os capitalistas da “Entente”, é dicir, a “alianza” dos países capitalistas máis ricos: Inglaterra, Francia, Norteamerica, Xapón e Italia, esmagaranos e estrangulará por separado. A nosa loita contra Kolchak e Denikin, a quen estes capitalistas proporcionan diñeiro e armas, é un claro exemplo deste perigo.

Quen socava a unidade e a alianza máis estreita entre os obreiros e campesiños gran rusos e ucraínos, axuda aos Kolchak, aos Denikin, aos bandidos capitalistas de todos os países.

Por iso, nós, os comunistas gran rusos, debemos reprimir rigorosamente a menor manifestación de nacionalismo gran ruso que xurda entre nós, pois esas manifestacións, que son en xeral unha traizón ao comunismo, causan un dano enorme, ao separarnos dos camaradas ucraínos, e con iso fan o xogo a Denikin e ao seu réxime.

Por iso, nós, os comunistas gran rusos, debemos facer concesións cando existen diferenzas cos comunistas bolcheviques e borotbistas ucraínos, e cando esas diferenzas refírense á independencia nacional de Ucraína, ás formas da súa alianza con Rusia e, en xeral, ao problema nacional. Pero, todos nós, os comunistas gran rusos, os comunistas ucraínos e os comunistas de calquera outra nación, debemos ser inflexibles e intransixentes nas cuestións básicas e fundamentais, que son as mesmas para todas as nacións, nas cuestións da loita do proletariado, da ditadura do proletariado; non podemos admitir compromisos coa burguesía nin a menor división das forzas que nos defenden contra Denikin.

Denikin ten que ser vencido, aniquilado e debe impedirse a repetición de invasións como as súas. Ese é o interese fundamental tanto dos obreiros e campesiños gran rusos como dos ucraínos. A loita será longa e difícil, pois os capitalistas do mundo enteiro axudan a Denikin e axudarán aos Denikin de todo xénero. Nesta loita longa e difícil, nós os obreiros gran rusos e ucraínos, debemos marchar estreitamente unidos pois separados non poderemos certamente facer fronte á nosa tarefa. Sexan cales foren as fronteiras de Ucraína e Rusia, sexan cales foren as formas das súas relacións estatais mutuas, iso non é tan importante; é un problema no que se pode e débese facer concesións, no que se pode ensaiar isto, aquilo e o outro; a causa dos obreiros e campesiños, da vitoria sobre o capitalismo, non sucumbirá por culpa diso.

Pero se non sabemos marchar estreitamente unidos, unidos contra Denikin, unidos contra os capitalistas e os kulaks dos nosos países e de todos os países, a causa do traballo sucumbirá certamente, por longos anos, no sentido de que os capitalistas poderán esmagar e estrangular tanto á Ucraína soviética como á Rusia soviética.

E o que a burguesía de todos os países, e toda sorte de partidos pequenoburgueses -é dicir, partidos “conciliadores” que se alían coa burguesía contra os obreiros- máis de esforzaron en conseguir, é a división dos obreiros das diferentes nacionalidades, suscitar a desconfianza e desbaratar a estreita unión internacional e a fraternidade internacional dos obreiros. Se a burguesía chega a conseguilo, a causa dos obreiros está perdida. Os comunistas de Rusia e Ucraína, por tanto, deben, mediante un esforzo colectivo, pacente, perseverante e tenaz, frustrar as maquinaciones nacionalistas da burguesía e vencer os prexuízos nacionalistas de toda índole, e dar aos traballadores do mundo enteiro un exemplo de alianza verdadeiramente firme entre os obreiros e campesiños de diferentes nacións na loita polo poder soviético, polo derrocamento do xugo dos terratenentes e capitalistas e pola República Soviética Federativa mundial.

V. Lenin

28. XII.1919

Publicado o 4 de xaneiro de 1920, en Pravda, núm. 3 e en Izvestia do CEC en toda Rusia, núm. 3

Publícase de acordo co texto de Pravda, cotexado co manuscrito.

V. Lenin, Obras Completas, Editorial Cartago, 2ª edición, Buenos Aires, 1971, Tomo XXXII Páxs. 280 -288

Puedes enviarnos tus comentarios y opiniones sobre este u otro artículo a: [email protected]

Para conocer más de “Lucha de Clases”, entra a este enlace

Si puedes hacer una donación para ayudarnos a mantener nuestra actividad pulsa aquí